De Europese Unie werkte de afgelopen jaren aan ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen, via de Europese Green Deal. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) speelt hierin een sleutelrol door bedrijven te verplichten om gedetailleerd te rapporteren over hun impact op milieu, maatschappij en bestuur (ESG) Hoewel de CSRD en daaraan gerelateerde regelgeving, zoals de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) en de EU Taxonomy Regulation, belangrijke stappen zijn richting een duurzamere economie, zijn er op dit moment flinke obstakels bij de finalisering van de CSRD. Dit artikel gaat in op drie actuele ontwikkelingen:
De CSRD is op 5 januari 2023 in werking getreden in de EU. EU-lidstaten hadden vervolgens tot 6 juli 2024 de tijd om deze Europese richtlijn om te zetten in nationale wetgeving. Echter, veel lidstaten, waaronder Nederland, hebben deze deadline niet gehaald. Om implementatie af te dwingen is de Europese Commissie (EC) een inbreukprocedure gestart tegen in totaal 17 (!) lidstaten wegens niet-tijdige implementatie van EU-wetgeving.
Zolang een lidstaat de richtlijn niet heeft geïmplementeerd, zijn de CSRD-verplichtingen in principe niet van toepassing op de bedrijven in de desbetreffende lidstaat. CSRD rapportering zou dan alleen plaatsvinden op basis van vrijwilligheid. Het feit dat de CSRD nog niet in alle landen is geïmplementeerd zorgt voor ongelijkheid tussen bedrijven in de EU. Ook creëert het onzekerheid bij bedrijven over de exacte rapportagevereisten en deadlines waaraan zij moeten voldoen. Het is nog niet duidelijk wanneer de CSRD in Nederland geïmplementeerd zal zijn. De meest recente stap in het implementatieproces was de indiening bij van het wetsvoorstel implementatie richtlijn duurzaamheidsrapportering bij de Tweede Kamer ,op 13 januari jl.
Niet bevorderlijk voor een snelle nationale implementatie is een groeiende lobby voor verlichting van de verplichtingen. Deze lobby vindt plaats vanuit zowel (een deel van) het bedrijfsleven, EU-lidstaten als Europees Parlement (EP). Sommige bedrijven stellen dat de implementatie van de CSRD aanzienlijke kosten met zich meebrengt (denk aan dataverzameling, auditing en rapportage). Tegelijkertijd pleiten andere bedrijven juist voor het behouden van de bestaande regels, omdat nieuwe aanpassingen rechtsonzekerheid zouden creëren, wat zij onwenselijk vinden.
Hiernaast groeit vanuit meerdere EU-lidstaten de weerstand tegen de verplichtingen van de CSRD. Recente voorbeelden zijn brieven van de Duitse en Franse regeringen, waarin wordt gepleit voor meer proportionaliteit en verlichting van de rapporteringseisen, vooral voor kleine en middelgrote bedrijven (mkb). Ook wordt voorgesteld de drempels voor rapportage door ‘grote’ bedrijven te verhogen
Het EP heeft zich ook aangesloten bij de roep om versoepeling van de verplichtingen. Zo stelde de Europese Volkspartij (EVP), de grootste fractie in het EP, in een brief van 17 januari van dit jaar soortgelijke eisen als de Duitse regering. Een eind januari uitgelekt document van de Europese Commissie suggereert inderdaad een grotere focus op proportionaliteit, met name voor bedrijven die groter zijn dan het mkb, maar kleiner dan grote bedrijven.
Het momentum voor deze lobby neemt verder toe door de voorstellen om de duurzaamheidsregelgeving te vereenvoudigen via een zogenaamde Omnibusrichtlijn. De EC werkt momenteel aan deze richtlijn om de CSRD, CSDDD en de EU Taxonomy, te harmoniseren en te vereenvoudigen. Ons inziens is hier echter maar beperkte winst mee te behalen, omdat het hier gaat om drie uiteenlopende soorten duurzaamheidsregelgeving.
De plannen voor de Omnibusrichtlijn lijken daarom vooral een mogelijkheid om de duurzaamheidsverplichtingen te herzien en te versoepelen.
Overigens heeft begin vorig jaar al een belangrijke verlichting plaatsgevonden, door een beperking van de reikwijdte van rapporteringsplichtige bedrijven onder de CSRD. Dit is gedaan door de drempels voor bedrijven die onder de reikwijdte vallen te verhogen naar €50 miljoen omzet en €25 miljoen balanstotaal, in plaats van respectievelijk €40 miljoen en €20 miljoen. Deze verhoogde drempels hebben tot gevolg gehad dat ongeveer 10.000 bedrijven, die anders verplicht zouden zijn geweest om te rapporteren onder de CSRD, nu buiten de reikwijdte vallen.
Een ander obstakel is de onvolledigheid van de rapporteringsstandaarden van de CSRD. De CSRD vereist dat bedrijven rapporteren volgens de European Sustainability Reporting Standards (ESRS), die door de EFRAG zijn en worden ontwikkeld. Hoewel de eerste set algemene standaarden in december 2023 is gepubliceerd, zijn de sectorspecifieke standaarden nog steeds niet afgerond
Deze standaarden zullen specifiek ingaan op duurzaamheidskwesties die specifiek zijn voor bepaalde sectoren (zoals financiële dienstverlening, vastgoed en energie). Dit uitstel betekent dat bedrijven in de tussentijd afhankelijk zijn van de algemene standaarden, die minder toegespitst zijn op sectorspecifieke risico’s en impact. Dit uitstel zorgt voor:
Ook de definitieve versies van andere belangrijke standaarden, zoals de LSME-standaarden (voor beursgenoteerde kleine en middelgrote bedrijven) en de VSME-standaarden (vrijwillige standaarden voor zeer kleine bedrijven), laten nog op zich wachten.
De CSRD speelt een cruciale rol in de Europese Green Deal, maar bedrijven ondervinden daarbij grote obstakels, zoals de langzame en moeizame nationale implementatie, een groeiende lobby voor verlichting van de verplichtingen en de onvolledigheid van deze richtlijn. De daarmee gepaard gaande vertragingen en onzekerheden leiden tot onduidelijkheid voor en ongelijkheid tussen bedrijven in de verschillende EU-lidstaten.
Ondanks deze obstakels wordt bedrijven aangeraden om zich proactief voor te bereiden op de aankomende rapporteringsverplichtingen onder de CSRD. Want, hoewel de uiteindelijke invulling helaas nog onzeker is, is één ding wel zeker: duurzaamheidsrapportering door de grote(re) Europese bedrijven blijft. Wij staan klaar om ondersteuning te bieden bij het navigeren door deze complexe wetgeving en de interne (compliance) beheersing ervan. Neem geheel vrijblijvend contact met ons op voor begeleiding en advies, zodat u tijdig en volledig voldoet aan de vereisten die de CSRD met zich meebrengt.
